Օրակարգային այս հարցի անհրաժեշտությունն առաջացել է՝ կապված նվիրատվության գործարքների շեշտակի աճի հետ: ՀՀ-ում նոտարների եւ Կադաստրի կոմիտեի համար նվիրատվությունների մասով Կենտրոնական բանկին հաշվետվություններ ներկայացնելու նպատակ ունի նախագիծը: Այս մասին ասել է ՀՀ արդարադատության նախարարի առաջին տեղակալ Արա Մկրտչյանը՝ սեպտեմբերի 11-ին առաջին ընթերցմամբ քննարկման ներկայացնելով ««Փողերի լվացման եւ ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացում կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը:
Նա նշել է, որ ներկայում օրենքի 6-րդ հոդվածի 4-րդ մասով սահմանվում են այն դեպքերը, երբ ՀՀ ԿԲ-ին կասկածելի գործարքի կամ գործարար հարաբերության վերաբերյալ եւ (կամ) պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի վերաբերյալ պետք է ներկայացվեն հաշվետվություններ: Նշված ցանկում ներառված չեն գույքի նվիրատվության դեպքերը:
Փոխնախարարի տեղեկացմամբ վերջին տարիներին աճել են նվիրատվության հիման վրա սեփականության իրավունքի ձեռքբերման դեպքերը: 2020 թվականին գրանցվել է նվիրատվության 4017 գործարք Երեւանում, 8674 գործարք՝ մարզերում, 2021 թվականին՝ 5882 գործարք Երեւանում, 12.060՝ մարզերում, 2022 թվականին՝ 7334 գործարք Երեւանում, 15.765՝ մարզերում:
Նվիրատվության գործարքների անընդհատ աճը պարունակում է հիմնավոր ռիսկեր առ այն, որ դրանց թվում կարող են լինել կեղծ եւ շինծու գործարքներ՝ ապօրինի ձեռք բերված գույքն իբրեւ օրինական ճանապարհով օտարելու միջոցով ՀՀ իրավապահ մարմիններից թաքցնելու եւ օրինականացնելու նպատակով: Ու թեեւ օրենքով նոտարների եւ ՀՀ կադաստրի կոմիտեի վրա դրված է օրենսդրությամբ նախատեսված դեպքերում կեղծ եւ շինծու գործարքների վերաբերյալ տեղեկություններ տրամադրելու պարտականություն, սակայն նման պարտականությունն ամբողջությամբ չի ծածկում ներկա իրավիճակով պայմանավորված եւ նկարագրված բոլոր ռիսկերը: Անհրաժեշտություն է առաջացել, որ նվիրատվության գործարք հաստատող, գրանցող լիազոր մարմինը կամ նման գործառույթ կատարողները (նոտարները) սահմանված կարգով լիազոր մարմնին ներկայացվող իրենց հաշվետվություններում պարտադիր ներկայացնեն նաեւ տեղեկություններ՝ նվիրատվության բոլոր գործարքների վերաբերյալ՝ հետագայում դրանց մոնիտորինգի արդյունքում ռիսկերի գնահատման, ինչպես նաեւ առանձին դեպքերում փողերի լվացման դեպքերի կանխման կամ բացահայտման նպատակով:
Միեւնույն ժամանակ, օրենքի 6-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետում առկա է դրույթ՝ կանխիկ ձեւով կատարվող գործարքների վերաբերյալ, որը չի համապատասխանում «Անկանխիկ գործառնությունների մասին» օրենքի կարգավորումներին, ուստի այն անհրաժեշտ է հանել՝ թողնելով առկա ընդհանուր կարգավորումները:
ԱԺ նախագահի տեղակալ Հակոբ Արշակյանը զեկուցողից հետաքրքրվել է, թե ներկայացված նախագիծն ինչպես է կանխելու ապօրինի գույքի նվիրատվության դեպքերը:
«Ներկայացված նախագիծը պայքարի միջոցներից միայն մեկն է, սակայն ոչ միակը: Ի՞նչ խնդիր է այն լուծելու: Մենք ունենալու ենք ամբողջական հաշվետվություն՝ կենտրոնացված մեկ վայրում, եւ գործարքների վերաբերյալ բավարար տվյալներ, որպեսզի դրանք անհրաժեշտության դեպքում նույնականացնենք, իրենց ամբողջության մեջ համապատասխան վերլուծության ենթարկենք, բացահայտնենք հնարավոր ռիսկերը եւ միջոցառումներ ձեռնարկենք այդ ռիսկերը կառավարելու համար: Առանձին դեպքերում, երբ կունենանք ահազանգեր կոնկրետ գործարքների վերաբերյալ՝ որեւէ ապօրինության հետ կապված, ապա արդեն, հաշվետվություններում ունենալով գործարքի վերաբերյալ անհատական տվյալներ, կարող ենք այն վերլուծության ենթարկել եւ ներկայացնել իրավապահ մարմիններին: Նրանք իրենց գործիքակազմով, օպերատիվ հետախուզական գործունեությամբ եւ նախաքննության եղանակով արդեն կիրականացնեն իրենց պարտականությունները եւ կբացահայտնեն ապօրինության ցանկացած դեպք»,- ասել է փոխնախարարը:
«Այսինքն՝ ստեղծվում է բազա, որտեղ պահպանվելու են նվիրատվության բոլոր տվյալները»,- հավելել է Արա Մկրտչյանը:
ԱԺ ֆինանսավարկային եւ բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովի դրական եզրակացությունը ներկայացրել է հանձնաժողովի նախագահ Գեւորգ Պապոյանը: