200 միլիոն դոլարի ներդրումների պատմություն. ինչո՞ւ չի կարողանում 4-րդ օպերատորը դաշտ մտնել

Շուրջ մեկուկես տարի է՝ Հայաստանում օդում կախված է մնացել 200 միլիոն դոլարանոց ներդրումային ծրագիրը: Այս ծրագրով նախատեսվում է ստեղծել ՀՀ-ում չորրորդ բջջային օպերատոր: Մասնավորապես «Ա Տելեկոմ» ընկերությունը 2018 թվականի դեկտեմբերին դիմել էր կառավարություն՝ ցանկություն հայտնելով ՀՀ-ում կառուցել չորրորդ բջջային օպերատոր, տվյալների պահպանման խոշոր կենտրոն, հեռուստատեսության հեռարձակման մասնավոր ընկերություն եւ Արցախում 2-րդ օպերատոր:

Ընկերությունը նախատեսում էր ապահովել 5G ինտերնետ ցանց: Այս պահին, սակայն, ընկերության ղեկավարի խոսքով՝ ծրագրի իրականացմանը խոչընդոտում է Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը:

«Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում ընկերության ղեկավար Արթուր Երզնկյանը պատմեց, որ 2018-ի դեկտեմբերի 26-ին ինքը եւ ռուսաստանահայ գործարար Ռաֆայել Յաիլյանը դիմել են կառավարություն այս հարցով. «Եղել են հանդիպումներ այն ժամանակ տրանսպորտի եւ կապի նախարարությունում, եղել են քննարկումներ վարչապետի աշխատակազմի ղեկավար Էդուարդ Աղաջանյանի հետ: Մեր կողմից ներկայացվել են բոլոր փաստաթղթերը, հիմնավորումները, որ տիրապետում ենք համապատասխան գումարներին, երաշխիքներ են տրամադրվել ռուսաստանյան բանկերից, որ կարող ենք այդ ներդրումն իրականացնել: Հարցը ստացել է կառավարության անդամների հավանությունը, որից հետո հանդիպել ենք վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ»: Նրա խոսքով՝ ՀՀ վարչապետի հետ  հանդիպումը տեղի է ունեցել 2019 թվականի մայիսին. «Նախնական տպավորություն ստացանք, որ հավանության ենք արժանացել: Սակայն այս ընթացքում միշտ մեր նախագծին դեմ է եղել Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը»:

Նա նշեց, որ ՀԾԿՀ Հեռահաղորդակցության վարչության պետ Գեւորգ Գեւորգյանը հայտնել է, որ ՀԾԿՀ-ն պաշտպանում է միայն 3 օպերատորների շահերը. «Այսինքն՝ 4-րդ օպերատորը մուտք գործելով, կվնասի այդ 3-ի շահերը: Ու ես գտնում եմ, որ ՀԾԿՀ վերոնշյալ վարչությունը առաջնորդվում էր այդ 3 օպերատորների շահերը պաշտպանելու մոլուցքով՝ առանց մտածելու պետության, ժողովրդի շահերի մասին»:

Երզնկյանն ասաց, որ իրենք առաջարկում էին բարձր որակի ինտերնետ ծառայություններ առանց սահմանափակման, դրան զուգահեռ նաեւ առաջարկում էին տվյալների պահպանման ծառայություն:

Հարցին՝ ի՞նչ եղավ, որ չկարողացան իրենց գործունեությունը ծավալել, նա պատասխանեց. «Հանդիպումներից հետո հայտնվեցին որոշ անձինք, որոնք ներկայացան վարչապետի անունից: Մեզ տվեցին՝ կեղծ փաստաթղթեր, կեղծ հրավերներ վարչապետի անունից, կառավարության կեղծ որոշումներ: Ամեն ինչ անում էին, որ ներդրումային ծրագիրը տապալվի: Ամեն կերպ փորձում էին ցույց տալ, թե մենք կեղծ ենք, ֆեյք ենք: Հիմա քրեական գործ է հարուցվել Քննչական կոմիտեում այդ դեպքի առթիվ, չեմ կարող շատ բան ասել: Միայն նշեմ, որ գործով կա մեղադրյալ, իսկ ես տուժողի կարգավիճակ ունեմ»:

Երզնկյանի խոսքով՝ հարուցված քրեական գործի քննությունը մոտ 1 ամսից կավարտվի. «Երբ ավարտվի այդ գործընթացը, մենք նորից մեր առաջարկությունը ներկայացնելու ենք ՀՀ կառավարությանը: Պարզապես ՀԾԿՀ-ի հետ կապված խնդիրը պետք է լուծվի: Տպավորություն է, թե մեր կողմից ներկայացված ծրագիրը ցանկանում են տապալել: Հենց առաջին պահից ՀԾԿՀ-ն ասում էր, թե կապի 4-րդ օպերատոր չի կարող լինել, քանի որ համապատասխան հաճախականություններ չկան, եղած հաճախականություններն արդեն բաշխվել են ներկայիս օպերատորների միջեւ: Բայց մենք միշտ պնդել ենք, որ այդ հաճախականությունները կան: Այդ իրենց բացատրություններն ավելի շատ կարծես խոչընդոտ ստեղծելու եւ այդ խոշոր ներդրումային ծրագիրը փչացնելու համար էր: Ու այստեղ հետաքրքիրն այն է, որ երբ ժամանակին կար 3 օպերատոր՝ «Բիլայն», «Վիվա-սել» եւ «Օրանժ» նույն ՀԾԿՀ-ն «Յուքոմ»-ին հաճախականություն տրամադրեց»:

Անդրադառնալով հարցին, թե ո՞րն է պատճառը, որ խոչընդոտում են ներդրումային ծրագրին, նա պատասխանեց. «Հիմա քննություն է ընթանում, քննությունը կպարզի՝ այդ պաշտոնյաները, որոնք խոչընդոտել են՝ ունեի՞ն շահադիտական նպատակներ, թե՝ ոչ: Կարծում եմ, պատճառը շահադիտական նպատակներն են»:

Երզնկյանն ասաց, որ իր գործընկեր Ռաֆայել Յաիլյանը 2018 թվականի հեղափոխությունից հետո, լսելով վարչապետի այն կոչը, որ դաշտն ազատ է, մոնոպոլիաներ չկան, եւ մարդիկ կարող են հանգիստ ներդրումներ կատարել, առաջինն է արձագանքել դրան. «Մարդիկ առաջինն էին, որ եկան Հայաստան, ցանկություն հայտնեցին Արցախում 2-րդ օպերատոր ստեղծել: Երբ Հայաստանում թույլտվությունները ստացվի՝ Արցախում զուգահեռաբար սկսելու ենք կառուցել 2-րդ օպերատոր»:

Նրա խոսքով՝ իրենց առաջարկում ներառել էին նաեւ սահմանամերձ համայնքների համար ծրագիր. «Մեր նախագիծը հենց ստացվի, սահմանամերձ գյուղերում քաղաքացիների համար անվճար ինտերնետի հասանելիություն կապահովենք մեր կողմից»:

Թեմայի վերաբերյալ «Հայկական ժամանակ»-ը մեկնաբանություն ստացավ նաեւ ՀԾԿՀ մամուլի ծառայությունից:

Հանձնաժողովից հայտնեցին, որ ինչպես ներպետական, այնպես էլ միջազգային կարգավորումների համաձայն՝ նոր օպերատորի մուտքը շարժական կապի շուկա իրականացվում է բացառապես մրցութային եղանակով՝ այդ նպատակով ռադիոհաճախականությունների անհրաժեշտ ռեսուրսի առկայության պարագայում։

«Հաշվի առնելով Հայաստանի հետ աշխարհագրական չափերով եւ բնակչության թվաքանակով համադրելի երկրների փորձը, որտեղ առավելապես գործում են շարժական կապի 3 օպերատորներ (այն եզակի դեպքերում, որտեղ առկա է 4-րդ օպերատորը, վերջինիս մասնաբաժինը գրեթե աննշան է), Հայաստանի Հանրապետությունը դեռեւս 2008 թվականից որդեգրել է 3 օպերատորի առկայությամբ շարժական կապի շուկայի կառուցվածք, որին համապատասխան էլ բաշխվել է ռադիոհաճախականությունների տիրույթը եւ ձեւավորվել իրավական կարգավորումները»,- հայտնեցին ՀԾԿՀ-ից։

Հանձնաժողովից նշել են, որ այդ հիմնավորումները բազմիցս ներկայացվել են շարժական կապի շուկայում որպես 4-րդ օպերատոր մուտք գործելու մտադրություն ունեցող «Ա-Տելեկոմ» ընկերությանը ինչպես հանձնաժողովի պաշտոնական գրագրությամբ, այնպես էլ շահագրգիռ կողմերի, այդ թվում՝ վերջինիս մասնակցությամբ հրավիրված հանդիպումների ընթացքում. «Մինչդեռ, ընկերությունը, հաշվի չառնելով այդ հիմնավորումները, վերստին դիմել է հանձնաժողով հանրային էլեկտրոնային հաղորդակցության ցանցի շահագործման լիցենզիայի եւ ռադիոհաճախականությունների օգտագործման թույլտվությունների տրամադրման հայտերով, որոնք, վերը նշված հիմնավորումներով, ինչպես նաեւ օրենսդրության պահանջներին անհամապատասխանությամբ պայմանավորված, չեն ընդունվել ուսումնասիրության»: